Przeciwdziałanie wykluczeniu transportowemu
Brak dostępnych połączeń transportu publicznego ogranicza dostęp obywateli do podstawowych usług i konstytucyjnych praw, np. edukacji, ochrony zdrowia czy swobodnego przemieszczania się. Stąd od 2024 r. trwają prace Ministerstwa Infrastruktury nad nowelizacją przepisów dotyczących publicznego transportu zbiorowego, aby przeciwdziałać wykluczeniu transportowemu.
Dla przewoźników komercyjnych oraz tych, którzy realizują przejazdy dla jednostek samorządowych (gmin, związków-powiatowo gminnych i inn.), zmiany te oznaczają m.in.:
- wymóg udostępniania rozkładów jazdy w formacie GTFS/NeTEx
- zapewnienie lokalizacji GPS w autobusach, na liniach objętych dopłatą
- stosowanie się do minimalnych częstotliwości wykonywania przejazdów i standardów jakości taboru (w przewozach objętych dopłatami: autobusy nie starsze niż 20 lat)
- podleganie kontroli ITD w zakresie zgodności z planem transportowym
- max. 3-letnie kontrakty na linie z dopłatą
Zmiany zasadniczo mają dotyczyć:
1) ustawy z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej;
2) ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym;
3) ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. – Prawo przewozowe;
4) ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym.
.
Marszałek województwa = integrator przewozów
Nowe przepisy ustawy o publicznym transporcie zbiorowym mają określić zadania marszałków województw – jako integratorów przewozów w województwie. W ramach tej roli marszałkowie opracować mają kompleksowe plany transportowe województw, sporządzane na podstawie propozycji od pozostałych jednostek samorządu terytorialnego z całego obszaru województwa i obejmujące przewozy pasażerskie: gminne, powiatowe, powiatowo-gminne i wojewódzkie.
Ustalony ma zostać minimalny standard realizowanych połączeń:
- stolica województwa ↔ powiaty,
- powiat ↔ powiat,
- gmina ↔ powiat.
jak również standard częstotliwości: minimum 3 pary kursów dziennie – rano, w południe i wieczorem (również w weekendy i święta).
Marszałkowie będą też zobowiązani do tworzenia regionalnych portali z rozkładami, do których przewoźnicy będą musieli dostarczać swoje rozkłady jazdy w formatach GTFS lub NeTEx.
Zmiany w Funduszu rozwoju przewozów autobusowych
Kluczową zmianą w zakresie FRPA jest przejęcie przez Marszałka zadań, które realizował do tej pory Wojewoda w zakresie ogłaszania naborów, przyznawania dopłat i zawierania umów.
Dopłaty obejmować będą linie, które walczą z wykluczeniem transportowym. W planach jest także zmiana się kolejność przyznawania dopłat. W pierwszej kolejności objęte nimi będa linie organizowane na poziomie województwa, następnie te organizowane przez związki powiatów, powiaty, związki powiatowo-gminne, gminy.
Rozważane jest także skrócenie kontraktów wieloletnich – obecnie można je zawierać na 10 lat – w związku z koniecznością ewaluacji efektywności linii. Mówi się o tym, że będa one mogły być zawierane maksymalnie na 5 lat.
Za sprawdzanie faktycznego wykonywania przewozów i wydatkowania środków będzie odpowiedzialna Inspekcja Transportu Drogowego, autobusy na liniach objętych dopłatą będą musiały być wyposażone w geolokalizatory – dane przekazywane przez całą trasę.
W związku z nadużyciami w zakresie dopłat do biletów ulgowych rozważana jest także możliwość kontrolowania przez ITD sprzedaży biletów.
Zachowany będzie musiał zostać odpowiedni standard jakości taboru, co definiowane jest jako autobusy nie starsze niż 20 lat (nie dotyczy już zawartych umów).
System biletowy e-podróżnik ułatwia dostosowanie się do nowych realiów prawnych
Format danych NeTex i GTFS
Wprowadzenie obowiązku publikacji przez operatorów publicznego transportu zbiorowego rozkładów jazdy w formacie cyfrowej wymiany informacji GTFS lub NeTex ma celu zwiększenie dostępności danych dotyczących rozkładów jazdy.
System biletowy e-podróżnik, dzięki modułowi Informica, będzie umożliwiał eksportowanie danych w wymaganych formatach do baz, które prowadzić mają Urzędy Marszałkowskie.
Dodatkowo Teroplan, jako twórca ogólnopolskiego planera podróży – największej obecnie bazy rozkładów jazdy przewoźników – jest w stałym kontakcie z Ministerstwem Infrastruktury oraz Urzędami Marszałkowskimi w zakresie prowadzonych prac nad ogólnopolską bazą godzin odjazdów i przyjazdów oraz przystanków wraz z wyszukiwarką połączeń w całym kraju.
Posiadanie w autobusach, na liniach objętych dopłatą, GPS-ów
Pojazdy na liniach dofinansowanych dopłatami z FRPA mają być wyposażone w nadajniki GPS, aby na bieżąco weryfikować realizację kursów. Oznaczać to będzie, konieczność inwestycji w urządzenia pokładowe, które umożliwią automatyczne potwierdzanie wykonanych kursów i naliczanie dopłat (rekompensat) na podstawie rzeczywistego przebiegu tras.
Teroplan w ramach modułu bileterka e-podróżnik udostępnia bileterki, które mają wbudowane nadajniki GPS – Pax A920 Pro – lub do których, za niewielka opłatą łatwo dointegrować takie nadajniki. Oznacza to brak konieczności ponoszenia przez przewoźników dodatkowych inwestycji w tym zakresie.
Elastyczne formy transportu
Ustawodawca, w ramach zmian przepisów ustawy z 16 maja 2019 r. o FRPA, dopuszczać ma możliwość uruchamiania przez jednostki samorządowe przewozów „na życzenie” (np. mikrobusy/taksówki w godzinach i trasach dopasowanych do zgłoszeń pasażerów) jako uzupełnienie oferty tam, gdzie brak stałych linii.
Teroplan w ramach systemu biletowego e-podróżnik jako jedyny system na rynku posiada szereg funkcjonalności umożliwiających uruchomienie tego typu transportu: tworzenie szkieletowego rozkładu jazdy, uruchamianie zamówień i sprzedaży biletów online, rozliczenia z organizatorami.
Dodatkowo, jako podmiot wykonujący od kilku lat przejazdy tego typu pod marką Hoper, posiada szerokie know how w zakresie organizacji tego typu przejazdów.